تخمین تابع سرمایه‌گذاری مسکن در نقاط شهری ایران با رویکرد توبین- Q

سرمایه‌گذاری یکی از مهمترین اجزای تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین کننده‌ای در نوسانات اقتصادی و رشد اقتصادی ایفاء می‌کند. به همین دلیل شناخت رفتار سرمایه‌گذاری به طور عام و سرمایه‌گذاری مسکن به طور خاص مورد توجه اقتصاددانان و سیاست‌گذاران اقتصادی بوده است. از دیدگاه اقتصاد کلان، بخش مسکن پر‌تحرک‌ترین و پویاترین و یکی از بخش‌های پر ‌نوسان اقتصاد ایران در چند دهه اخیر بوده است. این مقاله اثر نسبت توبین- Q، ذخیره سرمایه و نرخ بهره را بر رفتار سرمایه‌گذاری مسکونی در نقاط شهری ایران بررسی می‌کند. مبانی نظری توبین- Q برگرفته از مدل فامیو هایاشی (1981) و لنار برگ و تامی برگر (2006) می‌باشد که با استفاده از داده‌های فصلی دوره 1386-1370 اقتصاد ایران و با به کارگیری مدل خود توضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) تخمین‌های سه مدل مجزا یعنی: کل دوره، دوره رونق و دوره رکود بر اساس تجزیه قیمتی ارایه شده است. همچنین به منظور تخمین سرعت تعدیل مدل پویا به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا نیز برآورد گردید. نتایج مطالعه نشان می‌دهد، نسبت توبین- Q به خوبی توانسته رفتار سرمایه‌گذاری مسکونی در ایران را توضیح دهد. در تخمین مدل از متغیر‌های نسبت توبین- Q (QHS)، ذخیره موجودی مسکن (KHS)استفاده شده است که ضرایب کوتاه‌مدت و بلند‌مدت متغیرها معنی‌دار بوده است و نسبت توبین-  Qو ذخیره مسکن اثر مثبت بر سرمایه‌گذاری مسکن دارند. نسبت توبین- Q در کوتاه‌مدت و بلندمدت مطابق انتظارات تئوری بزرگ‌تر از یک بوده است. یعنی طرف عرضه به تغییرات تقاضا به خوبی واکنش نشان می‌دهد. این نسبت در بلندمدت بیشتر از مقدار آن در کوتاه‌مدت می‌باشد. همچنین نسبت توبین- Q در دوره رونق و کل دوره بیشتر از یک بوده و نشانگر سود‌آور بودن سرمایه‌گذاری در این دوره‌ها می‌باشد حال آنکه در دوره رکود، سرمایه‌گذاری مسکن سودآور نبوده و نسبت توبین-Q کمتر از یک است.